Marek Grechuta

Marek Michał Grechuta był jedną z najważniejszych postaci polskiej muzyki popularnej i poezji śpiewanej. Urodził się 10 grudnia 1945 roku w Zamościu, a jego wczesne dzieciństwo upłynęło w Chylicach pod Warszawą. Już od najmłodszych lat rozwijał talent muzyczny, ucząc się gry na fortepianie pod okiem kościelnego organisty. Po powrocie do Zamościa ukończył I Liceum Ogólnokształcące im. Jana Zamoyskiego. W 1963 roku rozpoczął studia architektoniczne na Politechnice Krakowskiej, a miasto to na stałe stało się jego domem oraz miejscem intensywnej twórczości artystycznej. W 1966 roku, jeszcze podczas studiów, Grechuta wraz z Janem Kantym Pawluśkiewiczem założył Kabaret Architektów Anawa, który później przekształcił się w zespół muzyczny, towarzyszący mu na scenie. Już w październiku 1967 roku na Studenckim Festiwalu Piosenki w Krakowie zajął drugie miejsce za utwór „Tango Anawa”, co otworzyło mu drzwi do dalszej kariery muzycznej. Kolejne sukcesy przyszły szybko – piosenka „Serce” przyniosła mu Nagrodę Dziennikarzy na Festiwalu w Opolu w 1968 roku, a rok później zdobył Nagrodę TVP za utwór „Wesele”. Z zespołem Anawa Grechuta nagrał dwa przełomowe albumy: „Marek Grechuta & Anawa” (1970) oraz „Korowód” (1971), który jest uważany za jedno z najważniejszych dzieł polskiej muzyki popularnej tamtego okresu. Album, który łączył elementy muzyki klasycznej, ludowej oraz progresywnego rocka, przyniósł Grechucie ogromny rozgłos i nagrodę Grand Prix na Festiwalu w Opolu za tytułowy utwór „Korowód”. Po odejściu z Anawy w 1971 roku Grechuta stworzył Grupę WIEM, z którą nagrał dwa albumy: „Droga za widnokres” oraz „Magia obłoków”. Były to płyty innowacyjne, łączące jazz-rockowe brzmienia i poezję współczesnych poetów, takich jak Tadeusz Nowak i Mieczysław Jastrun. W połowie lat 70. Grechuta ponownie współpracował z Pawluśkiewiczem przy tworzeniu musicalu „Szalona lokomotywa”, opartego na tekstach Witkacego. Był to okres, w którym związał się również z krakowską Piwnicą pod Baranami, gdzie przez blisko dekadę występował i tworzył, inspirując krakowskie środowisko artystyczne. W 1977 roku jego utwór „Hop – szklankę piwa” zdobył Grand Prix na festiwalu w Opolu, a piosenka „Guma do żucia” wykonywana przez Krystynę Jandę została wyróżniona przez dziennikarzy. Grechuta był także poetą i malarzem. W 1979 roku wydał płytę inspirowaną poezją Tadeusza Nowaka, a album „Śpiewające obrazy” (1981) przedstawiał muzyczne interpretacje obrazów wielkich malarzy, m.in. van Gogha, Picassa i Wyspiańskiego. W tym czasie Grechuta zaczął również wystawiać swoje obrazy, a jego dzieła były prezentowane w Krakowie, Bytomiu i Myślenicach. W latach 80. Grechuta rzadziej nagrywał i koncertował, poświęcając się malarstwu i poezji. W 1987 roku wydał album „Wiosna – ach to ty”, który zawierał lżejsze muzycznie utwory, w tym tytułowy przebój. W 1989 roku wydał płytę „Krajobraz pełen nadziei”, a w latach 90. pojawiły się albumy dla dzieci oraz ambitny projekt „Dziesięć ważnych słów”, w którym artysta wyrażał swoje przemyślenia na temat najważniejszych wartości w życiu człowieka.