Gawęda
Zespół „Gawęda” to jedyny w swoim rodzaju dziecięco-młodzieżowy zespół artystyczny, którego historia sięga 13 października 1952 roku. Powstał w Domu Harcerza na warszawskiej Pradze jako inicjatywa młodego pedagoga i artysty, Andrzeja Kieruzalskiego. Dziś, po ponad 65 latach działalności, „Gawęda” jest uznawana za pionierski projekt łączący edukację i sztukę, który stworzył unikalne miejsce dla rozwoju talentów i pasji tysiącom dzieci i młodzieży w Polsce i na całym świecie. Pierwsze kroki „Gawędy” stawiało trzydzieścioro dzieci pod przewodnictwem 24-letniego Andrzeja Kieruzalskiego, który, wykorzystując swoje doświadczenie artystyczne i pedagogiczne, stworzył z nich wyjątkowy zespół – Harcerski Teatr Lalek. Ich pierwszym spektaklem było „O Żaczku Szkolaczku i Sowizdrzale”, który szybko przyciągnął uwagę publiczności oraz entuzjastów nowoczesnych metod wychowania przez sztukę. Dzięki zaangażowaniu Kieruzalskiego, teatr rozwinął się, zdobywając popularność i uznanie w środowisku pedagogów oraz artystów. Z czasem, „Gawęda” stała się znana jako „najweselszy teatr dziecięcych podwórek”, a jej wyjątkowy styl przyciągał nie tylko dzieci, ale i ich rodziców. Kieruzalski rozwijał autorską metodę „wychowania przez sztukę”, opartą na naturalności, autentyczności oraz wspieraniu dziecięcych talentów. W ramach tej filozofii dzieci uczono szacunku do tradycji, rozwijania wyobraźni, a także kształtowano ich wrażliwość artystyczną. Dzięki unikalnym przedstawieniom i zaangażowaniu artystów, „Gawęda” zdobyła międzynarodowe uznanie. Zespół występował na prestiżowych scenach w Europie, Stanach Zjednoczonych, Japonii, Australii i wielu innych krajach. Dziecięcy artyści mieli zaszczyt występować przed takimi osobistościami jak Jan Paweł II, prezydenci Stanów Zjednoczonych, Paryża, Kuby, a nawet Kremla. Na Expo w Japonii „Gawęda” została okrzyknięta mianem „polskich diabłów o anielskich twarzach”, co podkreślało ich energię, pasję i profesjonalizm na scenie. Przez dziesiątki lat swojego istnienia zespół zrealizował przeszło 6000 spektakli na całym świecie. Prasa francuska zachwycała się ich wdziękiem i prawdziwym urokiem dzieciństwa, nazywając ich występy „kulturą na wysokim poziomie, przy zachowaniu szczerości i naturalności dziecięcej zabawy”. „Gawęda” współpracowała z najwybitniejszymi twórcami w Polsce. Autorką większości tekstów piosenek była Wanda Chotomska, a muzykę do spektakli komponowali m.in. Włodzimierz Korcz i Andrzej Korzyński. Scenografię i maski, pełne dziecięcej magii, projektował wybitny artysta Adam Kilian. Dzięki współpracy z uznanymi choreografami, takimi jak Zofia Rudnicka czy Witold Gruca, spektakle „Gawędy” przyciągały nie tylko pięknem, ale i profesjonalnym wykonaniem. Jednym z najbardziej znanych projektów zespołu był pierwszy dziecięcy musical „Rezerwat”, stworzony przez Krzysztofa Gradowskiego i Andrzeja Korzyńskiego, który zapisał się na stałe w historii teatru dziecięcego. Inne znane przedstawienia, jak „Gawęda w cyrku” czy „Na deszcz i pogodę”, cieszyły się ogromną popularnością i były wydawane na płytach oraz kasetach.
„Gawęda” miała ogromny wpływ na rozwój wielu znanych polskich artystów. Z zespołu wywodzą się takie osobistości jak Wojciech Mann, Magdalena Mielcarz, Anna Nehrebecka, Marek Kościkiewicz, Andrzej Zaorski czy Agnieszka Wagner. Wielu z nich wspomina „Gawędę” jako miejsce, które kształtowało ich osobowość artystyczną i dało pierwsze doświadczenia na scenie. Przez swoje lata działalności „Gawęda” stała się jednym z najstarszych i najbardziej cenionych zespołów dziecięcych, przyciągając rzesze młodych talentów oraz widzów na całym świecie. Zespół działał przede wszystkim w Pałacu Młodzieży w Warszawie, będąc częścią polskiej kultury i historii, a dokumentacja ich działalności jest przechowywana przez Fundację Ośrodka KARTA. „Gawęda” to coś więcej niż zespół – to dziedzictwo kulturowe i artystyczne, które od lat łączy sztukę z wartościami edukacyjnymi. Dzieci uczą się tu pracy zespołowej, odpowiedzialności oraz rozwijają swoje talenty, zdobywając przy tym umiejętności, które będą przydatne przez całe życie. Dziś „Gawęda” jest symbolem tradycji i innowacji w edukacji artystycznej, dając dzieciom przestrzeń do odkrywania swoich pasji i rozwijania talentów w atmosferze pełnej wsparcia i inspiracji.
