Kingsajz
Kingsajz (1987) to polska komedia fantasy wyreżyserowana przez Juliusza Machulskiego, która szybko zdobyła status kultowego filmu w polskim kinie. Scenariusz filmu został opracowany przez reżysera we współpracy z Jolantą Hartwig-Sosnowską. Film opowiada o niezwykłej krainie Szuflandii, tajemniczym świecie podziemnym, gdzie w rzeczywistości krasnoludki żyją w formie miniaturowych postaci. Główna fabuła obraca się wokół eliksiru o nazwie „kingsajz”, który pozwala im przybrać ludzkie rozmiary i zasmakować w życiu w krainie ludzi, pełnej atrakcji, wolności i, jak się okazuje, także niebezpieczeństw. Film rozgrywa się w tajemniczej Szuflandii, której mieszkańcy są pod stałą kontrolą despotycznego nadszyszkownika Kilkujadka. Kilkujadek i jego świta strzegą sekretu eliksiru „kingsajz”, który pozwala krasnoludkom rosnąć do normalnych ludzkich rozmiarów. Dzięki temu mogą opuścić Szuflandię i zamieszkać w świecie ludzi, gdzie czekają na nich większe możliwości, jak choćby wolność, kobiety i inne przyjemności. Jednak dostęp do eliksiru nie jest łatwy – na jego stosowanie zezwala jedynie władza. W filmie poznajemy Alchemika Adasia, który staje się jednym z pierwszych dysydentów. Adaś, po zdobyciu sekretu „kingsajzu”, zaczyna wykorzystywać eliksir w celach ucieczki przed systemem i próbą zapewnienia sobie wolności. Z pomocą przychodzi mu Olo, jego przyjaciel, oraz Ala, piękna projektantka mody, która okazuje się być córką krasnoludka. Adaś i Olo, w pełnej przygód podróży, próbują uciec przed ścigającymi ich sługami Kilkujadka. Sytuacja komplikuje się, kiedy dochodzi do konfrontacji z samym nadszyszkownikiem, który postanawia sprowadzić alchemika z powrotem do Szuflandii. Pod koniec filmu Adaś i Olo powracają do „kingsajzu”, gdzie ojciec Ali – krasnoludek, który wcześniej został zamieniony w królika – odzyskuje ludzką postać, co stanowi symboliczną konkluzję filmowej opowieści o wolności i walce z opresją.
Kingsajz jest znany z efektownej oprawy wizualnej, w tym z wykorzystania specjalnych rekwizytów i technik makro. Sceny z krasnoludkami zostały wykreowane dzięki zastosowaniu skali 20:1, co pozwalało na przedstawienie tych postaci w rzeczywistym świecie w sposób, który zbliżał je do ludzkich rozmiarów. W tym celu wykorzystano ponad 200 specjalnie przygotowanych makro obiektów, w tym gigantyczną szklankę o wysokości niemal 2 metrów, która została wyprodukowana przez sandomierską hutę szkła. Efekty te były tak dobrze wykonane, że często zapierały dech w piersiach widzów. W realizacji tych scen z pomocą przyszło czechosłowackie studio Barrandov, które miało doświadczenie w produkcji efektów specjalnych. Tytuł „Kingsajz” nawiązuje do pojęcia „king size” (królewski rozmiar), co symbolizuje eliksir, który pozwala krasnoludkom uzyskać ludzkie wymiary. Taki rozmiar, będący „królewski” w ich kontekście, daje im możliwość życia w świecie ludzi, gdzie dotychczas byli nieobecni z powodu swoich rozmiarów. Kingsajz to film, który łączy elementy fantasy z wyraźnym komentarzem społecznym. Mimo że opowiada o fikcyjnej krainie i krasnoludkach, w rzeczywistości podejmuje tematy wolności, ucieczki od opresyjnego reżimu i walki o prawo do samostanowienia. Krasnoludki, które dążą do zdobycia eliksiru i przekształcenia się w ludzi, stanowią metaforę dla jednostek, które pragną uwolnić się od okoliczności narzuconych przez system i społeczeństwo. Film ukazuje konflikt między władzą, która stara się utrzymać kontrolę nad jednostkami, a bohaterami, którzy walczą o swoją wolność i niezależność. Film spotkał się z entuzjastycznym przyjęciem ze strony widzów i krytyków, stając się jednym z najważniejszych dzieł w dorobku Juliusza Machulskiego. Dzięki połączeniu gatunków komedii i fantasy, film zyskał szeroką publiczność, a humorystyczne podejście do poważnych tematów politycznych i społecznych sprawiło, że stał się kultowy w polskiej kinematografii. Dodatkowo, efekty specjalne, jak również zaskakujące, fantastyczne pomysły na rekwizyty i scenografię, zapewniły mu miejsce w historii kina, jako przykład filmowej innowacyjności w Polsce lat 80-tych. Kingsajz to film, który z biegiem lat zyskał status kultowego, a jego przesłanie o wolności, walce z opresją oraz chęci poszukiwania swojego miejsca w świecie pozostaje aktualne i cenione przez kolejne pokolenia widzów.
