Jerzy Porębski
Jerzy Porębski, urodzony 28 marca 1939 roku w Sosnowcu, to ikona polskiej muzyki szantowej, wybitny naukowiec i autor piosenek o tematyce morskiej. W świecie polskich miłośników morza jest znany jako „król szanty” i autor ponadczasowego hitu „Gdzie ta keja?”. W swojej twórczości doskonale łączył doświadczenia żeglarza z pasją do muzyki, co uczyniło go jednym z najważniejszych twórców w tej dziedzinie. Po ukończeniu I Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Smolenia w Bytomiu, Jerzy Porębski rozpoczął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, które ukończył jako doktor oceanografii biologicznej. Już w trakcie studiów interesował się muzyką i grał na trąbce, zdobywając jednocześnie doświadczenie w organizacji muzycznych wydarzeń studenckich. Założył Studencki Jazz-Klub „Nawojka” i przez pewien czas pełnił funkcję jego prezesa, co umocniło jego pasję do muzykowania i śpiewania. Jego zawodowe życie było związane z rybactwem dalekomorskim i badaniami oceanograficznymi. W 1965 roku rozpoczął pracę w Morskim Instytucie Rybackim w Świnoujściu. Wtedy to zaczął pływać na statku badawczym „Profesor Siedlecki”, zdobywając doświadczenie na dalekich łowiskach, m.in. u wybrzeży Afryki Zachodniej, obu Ameryk i nawet na Antarktyce. Życie na morzu, podróże i praca w trudnych warunkach stały się inspiracją dla jego twórczości, którą wypełnił realistycznymi obrazami pracy rybaków i morskich przygód. W 1982 roku Porębski wraz z Ryszardem Muzajem, Markiem Szurawskim i Januszem Sikorskim założył zespół „Stare Dzwony”, który szybko zdobył popularność w Polsce i za granicą. Zespół ten, uznawany za pioniera polskiej muzyki szantowej, wpłynął na rozwój tego gatunku i przyczynił się do jego rosnącej popularności. Porębski często występował też solo, a jego koncerty gromadziły szeroką publiczność – od miłośników morza po tych, którzy odkrywali w jego piosenkach ducha przygody. Najbardziej znanym utworem Porębskiego jest bez wątpienia „Gdzie ta keja?”, napisany na początku lat 70., który z czasem stał się hymnem polskich żeglarzy. Sam Porębski wspominał, że inspiracja do napisania tej piosenki przyszła mu niespodziewanie, podczas przerwy obiadowej, przy filiżance kawy w barze. Utwór ten, śpiewany dziś przy ogniskach, w portach i na żeglarskich spotkaniach, na trwałe wpisał się w repertuar polskich pieśni o morzu.
Jerzy Porębski był również aktywnym animatorem polskiego ruchu szantowego i członkiem rady programowej Polskiej Fundacji Morskiej, gdzie dzielił się swoją wiedzą i doświadczeniami. Przez lata współpracował z organizatorami festiwalu „Szanty pod Żurawiem” w Gdańsku, wspierając rozwój młodych artystów i promując kulturę marynistyczną w Polsce. Za swoje zasługi dla Świnoujścia, gdzie mieszkał na wyspie Wolin, w 2015 roku został uhonorowany tytułem Honorowego Obywatela miasta. Jerzy Porębski zmarł 19 sierpnia 2021 roku w wieku 82 lat. Jego grób znajduje się na cmentarzu w Świnoujściu, a jego spuścizna muzyczna i kulturowa przetrwała w sercach wielu miłośników morza, żeglarzy i artystów szantowych, dla których był nieocenionym mentorem i inspiracją.