Jan Pietrzak

Jan Pietrzak to wybitna postać polskiej sceny kabaretowej, satyrycznej i politycznej, urodzony 26 kwietnia 1937 roku w Warszawie. Jako satyryk, kabareciarz, aktor, piosenkarz oraz publicysta, zyskał uznanie dzięki ostrej i przenikliwej krytyce politycznej. Jego dzieła często wyrażały sprzeciw wobec rzeczywistości PRL, przekształcając je w formę popularną wśród opozycji. Założył dwa legendarne kabarety: „Hybrydy” i „Kabaret Pod Egidą”. Pietrzak przez dziesięciolecia odgrywał znaczącą rolę na polskiej scenie artystycznej, a także publicznej i politycznej, co sprawiło, że był i nadal jest postacią szeroko rozpoznawalną oraz komentowaną. Jan Pietrzak pochodził z warszawskiego Targówka. Jego ojciec, Wacław Pietrzak, członek Komunistycznej Partii Polski i uczestnik organizacji konspiracyjnych podczas okupacji, zmarł w 1942 roku po uwięzieniu na Pawiaku. Matka, Władysława Pietrzak, zaangażowana politycznie w Stronnictwie Ludowym „Wola Ludu”, a później w PZPR, była działaczką społeczną, która aktywnie kształtowała otoczenie młodego Jana. Sam Pietrzak przeżył dramatyczne wydarzenia powstania warszawskiego. Jako młody chłopak ukończył Szkołę Powszechną w Grójcu, a potem, na namowę matki, podjął naukę w wojskowym liceum Korpusu Kadetów w Warszawie. Następnie kształcił się w Oficerskiej Szkole Radiotechnicznej w Jeleniej Górze, gdzie ukończył szkolenie jako podporucznik rezerwy. Służbę wojskową pełnił na stacji radiolokacyjnej pod Zgorzelcem. Po opuszczeniu służby wojskowej w 1957 roku rozpoczął pracę w Warszawskich Zakładach Telewizyjnych, jednocześnie studiując na kursie socjologicznym Wyższej Szkoły Nauk Społecznych przy KC PZPR, co ukończył w 1968 roku. W 1960 roku Jan Pietrzak związał się z Estradą Poetycką klubu studenckiego „Hybrydy” w Warszawie, stając się dyrektorem artystycznym tej grupy. Kabaret „Hybrydy” słynął z przedstawień łączących satyrę polityczną z formami dramatycznymi, w którym przedstawiano m.in. spektakle Janusza Krasińskiego i Włodzimierza Odojewskiego. Scena „Hybryd” była miejscem debiutu licznych artystów, w tym Jonasza Kofty, Wojciecha Młynarskiego i Piotra Fronczewskiego. Po rozwiązaniu „Hybryd” w 1967 roku Pietrzak założył „Kabaret Pod Egidą”, który szybko zdobył popularność, głównie dzięki ostrej krytyce społeczno-politycznej realiów PRL-u. Premiera odbyła się w 1968 roku i od razu wzbudziła kontrowersje i uznanie. „Kabaret Pod Egidą” stał się forum dla manifestacji sprzeciwu wobec władzy, co przyciągnęło uwagę Służby Bezpieczeństwa, która inwigilowała Pietrzaka oraz jego współpracowników, w tym Krystynę Jandę i Piotra Fronczewskiego. Kabaret przetrwał jednak lata cenzury i licznych ograniczeń, stając się symbolem opozycji. Lata 70. i 80. to okres intensywnej działalności Pietrzaka. W 1972 roku pracował w TVP, jednak jego stanowisko kierownika Redakcji Widowisk Estradowych TVP zostało zlikwidowane z powodów politycznych. Po opuszczeniu telewizji związał się z tygodnikiem „Szpilki”, gdzie był sekretarzem redakcji do 1981 roku. Jego twórczość była w tym czasie objęta cenzurą, a nazwisko Pietrzaka znalazło się na specjalnej liście osób, których działalność artystyczna podlegała szczególnej kontroli. Sztandarowe utwory Pietrzaka, jak „Taki Kraj” czy „Żeby Polska była Polską”, stały się hymnami opozycji. W 1981 roku „Żeby Polska była Polską” przyniosła mu główną nagrodę na Festiwalu Polskiej Piosenki w Opolu, co jeszcze bardziej ugruntowało jego pozycję w polskim życiu artystycznym. Po upadku PRL-u Jan Pietrzak nadal angażował się w życie publiczne. Organizował „Kabaretowe Kursy Śmiechoterapii”, publikował artykuły i felietony oraz brał udział w życiu politycznym. W 1995 roku wystartował w wyborach prezydenckich, zdobywając 1,12% głosów. Był związany z ruchem prawicowym, popierając kandydatury Lecha Kaczyńskiego, Jarosława Kaczyńskiego, a także Andrzeja Dudy w kolejnych wyborach. Pietrzak kontynuował działalność telewizyjną, prowadząc programy takie jak „Po co nam to było...?” i „Kabaretowa alternatywa”. Był też autorem programu „Pół wieku Kabaretu pod Egidą”, który celebrował 50-lecie jego działalności artystycznej.