Henryk Roztworowski

Henryk Roztworowski (ur. 27 stycznia 1912 roku w Rybczewicach k. Krasnegostawu, zm. 31 sierpnia 1984 roku w Warszawie) był wszechstronnym polskim artystą: pisarzem, tłumaczem, publicystą, aktorem, konferansjerem, autorem i wykonawcą piosenek. Jego życie i twórczość obejmowały różnorodne dziedziny sztuki, a jego nazwisko jest związane z ważnymi wydarzeniami kulturalnymi w Polsce XX wieku. Roztworowski urodził się w niewielkiej miejscowości Rybczewice w województwie lubelskim. Ukończył edukację w Instytucie Handlowym w Grenoble oraz Wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Po studiach podjął praktykę prawniczą, jednak jego karierę zawodową przerwała wybuch II wojny światowej. Podczas II wojny światowej Roztworowski brał udział w kampanii wrześniowej 1939 roku. Po klęsce Polski trafił do niewoli niemieckiej, gdzie spędził kilka lat w oflagach. Był więziony w obozach w Weilburgu (oflag IX e) i Woldenbergu (oflag II c). W czasie pobytu w obozach skoncentrował się na działalności kulturalnej i artystycznej. Z jego inicjatywy oraz przy wsparciu innych jeńców – w tym Krzysztofa Rudzkiego, Andrzeja Nowickiego, Józefa Landego i Jerzego Michałowskiego – organizowano "podwieczorki sobotnie", które były swoistymi spotkaniami artystycznymi. Roztworowski stał się także współtwórcą obozowego teatru, gdzie pełnił funkcje autora, aktora oraz kierownika literackiego. To w tym okresie powstały jego pierwsze teksty piosenek, a także komedie, takie jak "Nic nie rozumiem" (współpraca z K. Wnorowskim) oraz "Jajko Kolumba" (współpraca z A. Nowickim, D. Flukowskim i L. Natansonem). Tworzył również widowiska kukiełkowe, w tym "Bal na Szklanej Górze" oraz jasełka "Wigilia żołnierska". Po wojnie Roztworowski wrócił do Polski, gdzie szybko rozpoczął działalność artystyczną, głównie w teatrze i radiu. Zadebiutował w Polskim Radiu w 1945 roku w audycji "Mozaiki Łódzkie", a od jesieni 1948 roku współpracował z Radiem Warszawa. W tym okresie stał się popularnym konferansjerem i piosenkarzem. Roztworowski występował w wielu programach radiowych, nagrywając około 30 płyt w latach 1945–1950. Jego współpracownikami byli wybitni muzycy, m.in. Zespół Instrumentalny Mieczysława Janicza. W tej samej dekadzie rozpoczął także działalność pisarską i tłumaczeniową, przekładając na język polski teksty literatury francuskiej i rosyjskiej. Równocześnie pisał teksty piosenek do filmów animowanych, jak "Lis i bocian" (muzyka: Franciszka Leszczyńska), a także tworzył teksty do licznych przebojów muzycznych, które zdobyły popularność na polskim rynku muzycznym. Po 1950 roku Roztworowski skupił się na pracy pisarskiej i tłumaczeniowej. Jego przekłady obejmowały dzieła autorów francuskich i rosyjskich, takich jak "Ondyna" Jean Giraudoux czy "Hernani" Victora Hugo. Tłumaczył także dramaty Rolanda, w tym "14 lipca" Romaina Rollanda. Jako autor piosenek, Roztworowski współpracował głównie z kompozytorką Franciszką Leszczyńską. Wspólnie stworzyli wiele popularnych utworów, które stały się ważną częścią polskiej muzyki rozrywkowej. Roztworowski był również autorem śpiewników, w tym "Chansons de Pologne" – zbioru polskich piosenek przetłumaczonych na język francuski. W dorobku Roztworowskiego znajduje się szereg znanych ballad i piosenek, które były popularne w Polsce w latach 40. i 50. XX wieku. Niektóre z nich, takie jak "Walc zimowy" (1940), "Daleka droga" (1940), "Mój brat wiatr" (1940), "Do ciebie tęsknił tyle lat" (1945) czy "Warszawa" (1947), stały się klasykami polskiej muzyki rozrywkowej. Piosenki te często charakteryzowały się romantyczną liryką i subtelnym podejściem do tematów miłosnych i nostalgicznych. Roztworowski pisał także teksty piosenek o tematyce patriotycznej i robotniczej, jak "Marsz robotniczej Łodzi" (1948). Roztworowski współpracował również z wieloma kompozytorami i artystami, m.in. z Zygmuntem Wiehlerem, Stanisławem Gajdeczką, Franciszkiem Frachowiczem, czy Juliuszem Styne’em, co pozwalało mu poszerzać repertuar i wzbogacać polską muzykę o różnorodne style.