Czerwono-Czarni
Czerwono-Czarni to jeden z najważniejszych polskich zespołów muzycznych, który odegrał kluczową rolę w rozwoju bigbitu w Polsce. Grupa została założona w 1960 roku w Gdańsku przez Franciszka Walickiego, dziennikarza muzycznego i współtwórcę takich zespołów jak Niebiesko-Czarni. Walicki, zmarły w 2015 roku, był osobą wpływową w polskiej muzyce, która znacząco wpłynęła na karierę wielu artystów, w tym Urszuli Sipińskiej, Czesława Niemena oraz zespołu SBB. Zespół Czerwono-Czarni powstał 22 czerwca 1960 roku w gdańskim „Jazz Clubie”, a jego nazwa nawiązywała do barw klubu – czarnego i czerwonego. Celem Walickiego było kontynuowanie działalności zespołu Rhythm and Blues, który rozwiązał się w 1959 roku. Pierwszy skład zespołu tworzyli: Przemysław Gwoździowski (saksofon), Wiesław Bernolak (gitara), Zbigniew Wilk (fortepian), Wiesław Damięcki (kontrabas), Ryszard Żuk (perkusja) oraz wokaliści: Marek Tarnowski, Andrzej Jordan i Janusz Godlewski. W miarę upływu lat z zespołem współpracowało wielu solistów i instrumentalistów, co sprawiło, że Czerwono-Czarni stali się prawdziwym inkubatorem talentów. Wśród nich byli m.in. Anna Cewe, Helena Majdaniec, Wojciech Gąssowski, Jacek Lech oraz Katarzyna Sobczyk. Czerwono-Czarni zadebiutowali na scenie 23 lipca 1960 roku, a ich muzyka szybko zdobyła popularność w Polsce. W latach 60. ich utwory rozbrzmiewały w radiu, telewizji oraz na koncertach, gdzie młodzież z entuzjazmem przyjmowała nowe brzmienia. Zespół wprowadził do polskiej muzyki „mocniejsze uderzenie” w nurcie muzyki młodzieżowej, chociaż był zmuszony dostosować swoją twórczość do ówczesnych obyczajów i cenzury. Ich muzyka oscylowała pomiędzy pop-rockiem a rytmami rock and rolla oraz rhythm and bluesa, co czyniło ją przystępną dla szerokiej publiczności. W ciągu swojej działalności zespół nagrał liczne EP-ki i single, ale dopiero w 1966 roku ukazał się ich pierwszy album długogrający, zatytułowany po prostu „Czerwono-Czarni”. Rok później wydali album „17.000.000”, a w 1968 roku – „Zakochani są sami na świecie” oraz „Msza beatowa – Pan przyjacielem moim”, która została zrealizowana w awangardowym stylu rockowym i miała swoją premierę w kościele św. Krzysztofa w Podkowie Leśnej. Czerwono-Czarni zyskali ogromną popularność w Polsce, zdobywając wiele nagród i wyróżnień na festiwalach, takich jak Krajowy Festiwal Polskiej Piosenki w Opolu, gdzie otrzymali trzy nagrody i cztery wyróżnienia. Występowali również za granicą, w tym w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, gdzie cieszyli się dużym zainteresowaniem. W 1967 roku zagrali przed zespołem The Rolling Stones podczas ich koncertów w Warszawie, co stanowiło ważny moment w historii polskiej muzyki.
Jednak z biegiem lat zespół zaczął tracić na popularności. Po odejściu klawiszowca Ryszarda Poznakowskiego w 1967 roku, grupa zmieniła kierunek i w 1971 roku zawiesiła działalność. Choć w 1972 roku zespół powrócił na scenę, jego sukcesy były już mniejsze. Ostatecznie w 1976 roku zespół zakończył działalność, a w 1977 roku występowali tylko okazjonalnie, często pod nową nazwą Longplay. Mimo zakończenia działalności, Czerwono-Czarni pozostawili trwały ślad w polskiej muzyce, a ich utwory, takie jak „Agatko pocałuj”, „Bądź dziewczyną moich marzeń”, „Biedroneczki są w kropeczki” czy „O mnie się nie martw”, do dziś są wspominane i wykonywane przez nowe pokolenia artystów. Na przestrzeni swojej kariery zespół zyskał status kultowego, a jego historia jest świadectwem ewolucji muzyki popularnej w Polsce w latach 60. i 70. XX wieku. Dziś wielu muzyków związanych z zespołem już nie żyje, ale ich wkład w polską muzykę pozostaje nieoceniony, a Czerwono-Czarni wciąż są wspominani jako jeden z pionierów bigbitu w Polsce.
