Kayah i Bregović
12 kwietnia 1999 roku na polskim rynku muzycznym pojawił się album Kayah i Bregović, będący efektem współpracy polskiej wokalistki Kayah oraz bałkańskiego kompozytora Gorana Bregovicia. Krążek okazał się prawdziwym fenomenem, łącząc nowoczesny pop z elementami folkloru bałkańskiego, polskiej muzyki ludowej, a nawet cygańskich i góralskich tradycji. Było to spotkanie dwóch muzycznych światów, które zaowocowało unikalnym, ponadczasowym brzmieniem. Drogi Kayah i Gorana Bregovicia przecięły się przypadkiem podczas gali rozdania nagród Machineria. Kayah, będąca wtedy w ciąży, planowała opuścić uroczystość wcześniej, ale za namową znajomych wróciła na salę i poznała Bregovicia. Dwa tygodnie później otrzymała propozycję nagrania wspólnego albumu. Ze względu na jej ciążę sesje nagraniowe zostały przesunięte, ale w końcu udało się zakończyć prace. Album powstawał w kilku studiach nagraniowych w Europie, m.in. w Atenach, Belgradzie, Warszawie i Gołkowie. Kayah napisała teksty wszystkich piosenek, wplatając w nie polski koloryt i emocjonalność. Bregović dostarczył muzykę, czerpiąc z utworów wcześniej znanych z jego filmowych kompozycji (Underground, Czas Cyganów, Królowa Margot). Do współpracy zaproszono również bałkańską orkiestrę weselno-pogrzebową oraz zespół góralski z Zakopanego, który później zdobył sławę jako Zakopower. Album Kayah i Bregović to mieszanka różnorodnych wpływów muzycznych. Na krążku można znaleźć echa kolędy Bóg się rodzi, góralskie przyśpiewki, cygańskie pieśni i energetyczne bałkańskie rytmy. Utwory takie jak Prawy do lewego czy Śpij, kochanie, śpij szybko stały się przebojami, które rozbrzmiewały na weselach, imprezach i w domach Polaków. Każda z dziesięciu piosenek zyskała popularność, a teksty znała na pamięć publiczność w różnym wieku. Album sprzedał się w Polsce w ponad milionowym nakładzie, osiągając status diamentowej płyty. Stał się jednym z najlepiej sprzedających się albumów w historii polskiej fonografii. Występ duetu na Sopot Festival i koncert na warszawskim Służewcu we wrześniu 1999 roku, który zgromadził ponad 50 tysięcy widzów, podkreśliły skalę ich sukcesu. Koncert na Służewcu transmitowała telewizja TVN, co dodatkowo zwiększyło popularność albumu.
Międzynarodowy sukces krążka przyniósł jego wydanie w 11 krajach, w tym we Włoszech, Hiszpanii, Francji, Grecji i Izraelu. Szczególnie we Włoszech płyta osiągnęła świetne wyniki sprzedaży, zajmując 7. miejsce na listach sprzedaży w pierwszych dwóch tygodniach. Kayah i album Kayah i Bregović zdobyli liczne nagrody. W 2000 roku Kayah otrzymała trzy Fryderyki: wokalistka roku, album roku pop i teledysk roku (Prawy do lewego). Zdobyła też cztery Superjedynki, m.in. za przebój roku (Śpij, kochanie, śpij) i najlepszy album pop. Inne wyróżnienia to m.in. As Empiku za najlepiej sprzedający się album, Trofeum Elle za styl, Brązowe Otto dla wokalistki roku oraz Machiner ’99 za najlepszą płytę masową. Mimo ogromnego sukcesu, relacje między Kayah i Bregoviciem nie były zawsze idealne. Artystka po latach wspomniała, że nie została odpowiednio rozliczona za sprzedaż albumu, co wywołało napięcia między muzykami. Kayah otwarcie mówiła o specyficznym charakterze Bregovicia, który, jak twierdziła, lubił kontrolować każdy aspekt współpracy. Po latach ciszy, w 2017 roku duet zaskoczył fanów, ponownie występując razem na scenie podczas koncertu Bregovicia w Polsce. Wydarzenie to zjednoczyło ich na nowo, co zaowocowało kilkoma wspólnymi występami w największych miastach Polski. Kayah i Bregović to album, który na stałe wpisał się w kanon polskiej muzyki. Po ponad dwóch dekadach utwory z tej płyty nadal są chętnie słuchane i śpiewane na imprezach. W 20. rocznicę wydania krążka Kayah wydała singiel Dawaj w długą, będący hołdem dla bałkańskich rytmów, a reedycja albumu z 2013 roku również spotkała się z ciepłym przyjęciem. Płyta stała się symbolem artystycznej odwagi i dowodem na to, że połączenie różnych kultur i tradycji może przynieść niesamowite efekty. Duet Kayah i Bregović zjednoczył pokolenia słuchaczy i pokazał, że muzyka nie zna granic. Choć ich współpraca nie była pozbawiona trudności, pozostawiła trwały ślad na muzycznej mapie Polski i Europy.
